ארוע השקה ושיח גלריה:
״קבוצת השווים.ות״
נעסוק בתמה משותפת לשני מיזמי אמנות נפרדים, חדשים, המושקים בימים אלה במוזאון:
- ״התערבויות״, 2023 > התערוכה היא תוצר של מיזם אמנותי ארוך טווח שהתקיים ביוזמתו של מוזאון תרבות הבדואים ובשיתופם של בני ובנות נוער בדואיים.יות ויהודים.יות – בהובלתם ובהדרכתם של האמן איתן שוקר והאמנית רובא אלפראונה (אוצרים: ליאת יהודה ואיתן שוקר). במסגרת המיזם נפגשו תלמידים ותלמידות מכפר הנוער ״כוכבי המדבר״, נציגיהם.הן של שבטים בדואיים שונים המתגוררים בערי הנגב ובכפריו הלא מוכרים, עם תלמידי.ות המגמה לערבית בבי״ס ״מבואות הנגב״, בני.ות קהילות המושבים והקיבוצים של הנגב הצפוני.
התלמידים.ות הכירו, טענו ופרקו את תפיסותיהם.ן הקדומות. תוך כך הם.ן העמיקו ידע באופני ייצוג בתרבות ובאמנות בכלל ובאמנות הצילום בפרט. הם.ן סיירו בתצוגת הקבע וכתבו את רשמיהם.ן ולבסוף נתבקשו לבחור מוקד תצוגה יחיד, להתבונן ולהתערב בו. ההתערבות הייתה כפולה: תחילה הם.ן ביימו עצמם.ן כשחקנים.יות בתוך הדיורמות, הצטלמו ולבסוף הציבו בתוכן את התצלומים. לצד התצלומים הוצבו טקסטים אוצרותיים פרי מחשבותיהם.ן המבהירים את הבחירות הצילומיות – אלה מתאפיינות במבט רפלקסיבי פנים וחוץ תרבותי, ובמבט ביקורתי על אופני הייצוג של הקהילה הבדואית במוזאון. ההצבות המגיבות והטקסטים שלצידם, מעוררים מחשבה על תפקידו העתידי של מוזאון השואף לפעול בזירה תרבותית ערכית.
- ״קפיצה לעומק״, 2022 > היא עבודת ווידאו ארט ותוצר של מיזם אמנותי המושק בימים אלה במוזאון; פרי חבירה בין האמנית יוסרה אבו כף (מנהלת המעבדה לתרבות משותפת בעמותת הגר) לבין קבוצת אמניות צעירות: האלה אבו פריח, רום אלקאדי, נסרה אברגה, ועולה אלקרנאווי. עבודת הווידאו המצולמת על ידי אבו כף, מתעדת את האמניות כשהן מביימות עצמן יושבות באוהל נשים (במחרם) סביב מדורת שבט לוהבת; גחלת האש, ככל שהיא נותרת דלוקה, מסמנת שמירה על ערכי מסורת בדואית המאויימת להיאכל, להתפוגג בהשפעת תהליכי קידמה ומודרניזציה. נערה צעירה ניגשת ומכבה את האש; הנשים שרות לכבודה, מקוננות על אובדן ערכיה הצפוי, בד בבד הן מעודדות אותה לצאת אל העולם הרחב, להתפתח בו, לפרוץ דרכה, לבעור ולהצליח בו.
שני מיזמי הצילום על סוגיהם ממקדים מבט על בני ובנות קבוצת השווים, צעירים וצעירות, בדואים.יות, יהודים.יות, הבוחנים את אופני הייצוג שלהם.ן בקרב קהילות המקור, במרחב חיצוני להן, אף במרחב המוזאון עצמו. נשוחח על תפיסת האופק ככל שהיא מדומיינת אצל צעירים וצעירות אלה וכפי שהיא מתבטאת בקרב בני.ות קהילתם.ן ובחברה הישראלית בכלל.
ארוע השיח יערך ב-15.6.2023, 14:00-12:00
בהשתתפות: תלמידים ותלמידות משתתפי המיזם "התערבויות".
אמנים.ות מובילי שני המיזמים: איתן שוקר, רובא אלפראונה. יוסרה אבו כף.
נארח לשיח את ד"ר יסמין אבו פריחה, רופאה בכירה בסורוקה, אחראית על מדיניות בריאות בצוות חברה ערבית של משרד הבריאות.
אוצרת: ליאת יהודה
اليوم العالمي للمتاحف في متحف التراث البدوي في مركز جو ألون
״مجموعة الأقران״:
حوار فني يتناول موضوعًا مشتركًا لمشروعين فنيين منفصلين وجديدين، يُفتتحان هذه الأيام في المتحف:
- معرض "تدخّلات", 2023 > هو ثمرة مشروع فني طويل الأجل بمبادرة متحف التراث البدوي وبمشاركة فتيان وفتيات بدو/بدويات ويهود/يهوديات- وذلك بقيادة الفنان إيتان شوكر والفنانة ربى الفراونة وتحت إرشادهما (أمينا المعرض: ليئات يهودا وإيتان شوكر). في إطار المشروع، التقى طلاب وطالبات من قرية الشبيبة "نجوم الصحراء"، الذين يمثلون مختلف العشائر البدوية المقيمة في مدن النقب وقراها غير المعترف بها، بطلاب تخصص اللغة العربية في مدرسة "ميفوؤوت هنيغف"، أبناء الموشافيم والكيبوتسات في النقب الشمالي.
أتيحت للطلاب الفرصة للتعارف، التحاور، عرض الادعاءات ووجهات النظر والتخلص من أفكارهم المسبقة، وفي خضم ذلك، عمّقوا معرفتهم بسُبل تمثيل الثقافة والفنون بشكل عام، وفن التصوير بشكل خاص. تجوّلوا في المعرض الثابت وكتبوا انطباعاتهم/ن. في نهاية المطاف، طلب منهم اختيار أحد محتويات المعرض، تأمّله والتداخل فيه. التداخل تم على مستويين: أولًا، اختاروا أداء دور تمثيلي داخل ديورامات، التقطوا صورًا ذاتية، وفي النهاية، وضعوا الصور داخلها. وضعت إلى جانب الصور نصوص متحفية نِتاج أفكارهم والتي تفسّر اختياراتهم الفوتوغرافية- والتي تتسم بنظرة تأملية إلى الثقافة الداخلية والخارجية، وبنظرة نقدية تجاه سبل تمثيل المجتمع البدوي في المتحف. التنصيبات التفاعلية والنصوص المجاورة لها تثير التفكير حول الدور المستقبلي لمتحف يصبو نحو النشاطية على منبر ثقافي قيميّ.
- ״قفزة إلى الأعماق״، 2022 > مشروع فيديو آرت ونِتاج مشروع فني يفتتح هذه الأيام في المتحف؛ إنّه ثمرة تعاون بين الفنانة يسرى أبو كف (مديرة مختبر الثقافة المشتركة في جمعية هاجر) ومجموعة فنانات شابات: هالة أبو فريح، روم القاضي، نصرة زبارقة وعلا القرناوي. مشروع الفيديو الذي صوّرته أبو كف هو توثيق للفنانات وهن جالسات في المحرم حول نار مشتعلة. طالما بقي الجمر المتوهج مشتعلًا، فهذا يدلّ على الحفاظ على قيم الثقافة البدوية المهددة بالاندثار والزوال مع تغلغل سيرورات العصرنة. تظهر فجأة شابة صغيرة وتطفئ النار؛ تغني النساء إكرامًا لها، يأسفن على احتمال فقدانها قيمها التقليدية، وفي نفس الوقت يشجعنها على الخروج والتطور وكسر الحواجز العشائرية في طريقها، يتمنين أن تشرق وتتوهج وتنجح في طريقها هذا.
يتمحور مشروعا التصوير هذان، باختلافاتهما، حول فتيات وفتيان من مجموعة الأقران، شبان وشابات بدو/بدويات ويهود/يهوديات، يتعمقون في سبل تمثيلهم في مجتمعاتهم المحلية، خارجها وفي الحيز المتحفي نفسه. في النشاط الحواري الذي سنقيمه لمناسبة اليوم العالمي للمتاحف، سنتحدث عن تصوّر الأفق في مخيلة هؤلاء الشبان والشابات، وكما تنعكس لدى أفراد مجتمعاتهم المحلية وفي المجتمع الإسرائيلي بشكل عام.
اليوم العالمي ~ 9.5.2023 ~ 14:00-11:00
بمشاركة: الطلاب والطالبات المشاركين في مشروع "تدخّلات".
الفنانون المسؤولون عن قيادة المشروعين: إيتان شوكر، ربى الفراونة، يسرى أبو كف.
سنستضيف في البرنامج الحواري د. ياسمين أبو فريحة، طبيبة كبيرة في سوروكا، ومسؤولة عن السياسات الصحية في طاقم المجتمع العربي في وزارة الصحة.
أمينة المتحف: ليئات يهودا.
